اختلال سلفی و خودنمایی

اماکن تاریخی، فضای طبیعیت، دورهمی‌های خانوادگی، موقعیت‌های هیجان‌انگیز، مشاهیر و چهره‌ها و اگر هیچ کدام از این‌ها در دسترس نبود، زاویه‌های مختلفی از صورتمان را مقابل دوربین جلوی گوشی قرار می‌دهیم و عکس می‌گیریم. همین که گوشی‌های همراه دوربین‌دار تولید شد، تقریباً همه از فرصت تغییر ۱۸۰ درجه‌ای زاویه دوربین استفاده کردند تا آن را، رو به خود بگیرند و لذت خودشیفتگی را تجربه کنند.
سلفی یا خود عکس از آن گونه‌هایی بود که یکباره با استقبال زیادی از طرف مردم رو به‌رو شد. در سال ۲۰۱۳ «سلفی» به عنوان واژه سال دیکشنری‌های آکسفورد معرفی شد. این مدل عکاسی، سرگرمی جدیدی است که به واسطه ظهور فناوری‌های جدید ما را به خود مشغول کرده است. داشتن یک گوشی همراه هوشمند و عضویت در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند همه آن ابزاری باشد که برای نمایش خودتان به آن احتیاج دارید. فارغ از اینکه کجاییم یا پیش چه کسی هستیم، دائما در حال انتخاب زاویه مناسب عکاسی هستیم. اما این سرگرمی به ظاهر ساده، همیشه هم آنقدر ارزان تمام نمی‌شود. سلفی‌های میلیونی، سلفی‌های مرگبار و مواردی از این دست تیتر‌هایی هستند که این روز‌ها زیاد به گوشمان می‌خورد. سوالی که در این مواقع مطرح میشود آن است که چه چیزی باعث میشود افراد تا این درجه خود را درگیر مدلی از عکاسی کنند؟ سلفی، پاسخگوی کدام نیاز طرفدارانش است؟ ابزار‌های این پدیده جدید هستند، اما ریشه‌های آن همیشه در میان افراد وجود داشته است؛ تمایل به خودنمایی، خودشیفتگی و لذت بردن از نمایش خود. اگرچه این حس در حد متعادل در درون همه افراد دیده می‌شود، اما وقتی شکلی افراطی به خود می‌گیرد خطر نوعی اختلال روانشناختی به نام شخصیت نمایشی را گوشزد می‌کند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت، نمایشی هیجانی‌اند و رفتاری پررنگ و لعاب، نمایشی و برون‌گرایانه دارند. اما باوجود رفتار متظاهرانه‌ای که دارند، اغلب نمی‌توانند دلبستگی عمیقی را به مدت طولانی حفظ کنند. این افراد خود را همتای برترین ستاره‌های سینما می‌دانند و با دلربایی، جذابیت‌های ظاهری، و اغواگری و عشوه‌گری می‌کوشند در کانون توجه باشند. آنان هیجان‌ها و روابطی پرشور، ولی در عین حال سطحی و پیوسته در حال تغییر دارند و با فخر فروشی می‌کوشند توجه دیگران را به خود جلب کنند. اگر کانون توجه واقع نشوند یا تحسین و تأیید نشوند، تندخو می‌شوند و دیگران را ملامت می‌کنند و به آن‌ها افترا‌های ناروا می‌زنند. علایق و نگرش‌های آنان به سهولت تحت تأثیر نظر دیگران قرار می‌گیرد و رفتار اغواگرانه در این گونه بیماران، از هر جنسی که باشند، شایع است. علاوه‌بر این، انجمن روان‌پزشکی آمریکا در گزارشی اعلام کرده است که عمل انداختن عکس از خود، نشانه نوعی ناهنجاری ذهنی است که به اصطلاح سلفیتیس selfitis نام‌گذاری شده است. بیماری سلفیتیس نوعی اختلال وسواسی-اجباری به گرفتن عکس از خود و انتشار آن در شبکه‌های اجتماعی همچون فیس بوک، اینستاگرام، توئیتر و ... است. انجمن روانپزشکی آمریکا، بروز سلفیتیس را ناشی از کمبود اعتماد به نفس افراد می‌داند و آن را به چند نوع تقسیم کرده است: سلفیتیس لب مرزی که شامل گرفتن حداکثر ۳ عکس از خود در روز و عدم انتشار همه آن در شبکه اجتماعی می‌شود و سلفیتس حاد که شامل انداختن حداقل ۳ عکس از خود و انتشار آن در شبکه اجتماعی است. سلفیتیس مزمن نیز به گرفتن بیش از ۶ عکس از خود در روز و انتشار آن در شبکه اجتماعی گفته می‌شود. همچنین پژوهش‌هایی که در سال ۲۰۱۳ میلادی در دانشگاه بیرمنگام بر روی افرادی که تعداد قابل ملاحظه‌ای از عکس‌های سلفی را روی پروفایل فیس‌بوک خود به اشتراک می‌گذارند نشان داد که این افراد در سطح پایین‌تر از نظر حمایت‌های اجتماعی و صمیمت قرار دارند. در حال حاضر پژوهش‌های متعددی، گرفتن عکس سلفی به شکل وسواس‌گونه و بیش از حد را در زمره اختلالات روانی قرار می‌دهد که در این صورت لازم است نسبت به این پدیده حساسیت بیشتری داشته باشیم.
سلفی فقط می‌تواند ظاهر شما را ثبت و منعکس کند و سلفی‌های متعدد از این ظاهر، هر قدر هم که برای خودتان جذاب باشد، پس از مدتی برای دیگران خسته‌کننده خواهد شد. اعتیاد به سلفی در حقیقت اعتیاد به نوعی خودشیفتگی سطحی است که هیچ آورده‌ای برای شما و دیگران نخواهد داشت. اگر سلفی‌ها اجازه دهند، هر فردی درون خود، ویژگی‌های باارزش‌تری برای کسب توجه و مورد پسند پیدا خواهد کرد.